درکوهها و جنگل های مشکان گونه های گیاهی متنوعی سبز میشود که هنوز بعضی از آنها نیز شناخته نشده اند

چند نمونه از این گیاهان که در ادامه مطلب بیشتر در موردشا ن میخوانیم سیر موک یا به زبان محلی سورموک، ریواس،پیاز کوهی، خاکشیر،موسیر، جاشیرگ، انغوزه ، لیسه، آویشن و ...در مشکان و حتی شهر های اطراف طرفداران زیادی دارند

این گیاهان به دلیل خواص فراوان و اورگانیک بودن توجه مردم را به خو جلب کرده است و همین دلیل و فرهنگ اشتباه مصرف باعث شده تراکم این گیاهان سال به سال کمتر شود

همشهریان عزیز اگر قصد استفاده کردن از این گیاهان را دارید توجه داشته باشید که این گیاهان را با پیاز چه و ریشه در نیاورید و همچنین بوته های برای تخم ریزی سال آینده بگذارید و فرهنگ درست مصرف کردن را رعایت و به دیگران نیز متذکر شویم.. همچنین در سالهای اخیر اداره منابع طبیعی شهرستان نیریز و جهاد کشاورزی مشکان بذر بعضی از این گیاهان را در اختیار مردم میگذارند

ریواس

ریواس یا ریباس، گیاهی است از تیره ی ترشک ها ( هفت بندها ) و دارای ساقه های هوایی و برگ های آن محتوی مواد ذخیره ای و اسیدی است و به همین جهت مورد استفاده ی خوراکی قرار می گیرد.

ریواس هنگام بهار در نواحی گوناگون ایران، دامنه ی کوه ها، کنار رودخانه ها و مناطق برخوردار از آب های راکد می روید و برگ ضخیم و گوشت دار این گیاه مصرف غذایی دارد. تکثیر ریواس معمولاً با کشت در خزانه و انتقال به کشتزار و یا از طریق کشت بذر تازه صورت می گیرد.

خواص درمانی

ریواس طبیعت سرد دارد و دارای ویتامین ها و املاح معدنی گوناگونی است. برای تمامی اعضای بدن، ماده ی غذایی بسیار ممتازی شمرده می شود و اثر شگفت انگیز و معجزه آسایی دارد. قابض است و برای تقویت 

معده  و کبد مفید می باشد. خوردن ریواس برای بیماران تب  دار و بی اشتها مفید بوده و یرقان  ، وسواس  ، سستی را درمان می نماید. در این گونه موارد می توان 100 گرم از آب ریواس یا رب ریواس را میل کرد. صفرا و دل به هم خوردگی را رفع می کند و برای حصبه  و اسهال گرم صفراوی مفید بوده و کرم کُش است. خوردن ریواس را نباید در برنامه ی غذایی از یاد بُرد. ریواس را برای تهیه ی خورش، کمپوت، مربا و شربت مورد استفاده قرار می دهند. سعی کنید در مصرف ریواس زیاده روی نکنید.

مفیدترین طریقه مصرف آن، مصرف آب ریواس همراه با آب 

هویج ، کرفس ، خیار و سیب  می باشد که یک سوم آب ریواس و دو سوم بقیه مواد است.

ریواس اثر ملین داشته و اشتها آور است و برای 

افزایش اشتها  و یبوست مفید می باشد. مصرف ریواس برای مبتلایان به سنگ کلیه  و ناراحتی های مثانه خطرناک است.

شیر مادرانی که ریواس می خورند، در نوزادان تولید 

اسهال  می کند. ریواس، مقوی قلب و اعصاب بوده و برای درمان بواسیر مفید است.

ریواس به عنوان فعال کننده ی عملکرد دستگاه گوارش، ناقل نمک های صفراوی و محرک ترشح کبد شناخته شده است. نخستین کار کرد آن در دهان این است که با تحریک جوانه های چشایی به واسطه ی مزه ی تلخ خوشایندش، موجب پاک شدن حفره ی دهان شده و 

دهان  را برای چشیدن غذای بعدی آماده می سازد. این گیاه در معده سبب افزایش ترشح معدی و تحریک آن می شود. در نتیجه به طور کلی باعث بهبود عملکرد معده می گردد.

علاوه بر این با تحریک ترشح نمک های صفراوی از کبد، به تنظیم جذب چربی از روده کمک می کند.

ریواس خاصیت مسهلی، ضد التهابی و متعادل کننده ی عملکرد روده ها (درمان یبوست و اسهال) را داشته و در درمان یرقان، خونریزی معدی- روده ای، اختلال قاعدگی، ورم ملتحمه ی چشم، جراحات ناشی از ضربات و صدمات جسمانی، 

زخم های چرکی سطحی و سوختگی های حاصل از حرارت کاربرد دارد.

ارزش تغذیه ای 85 گرم ریواس

انرژی ... 29 کیلو کالری

چربی ... 2/0 گرم

پروتئین ... 8/0 گرم

کربوهیدرات ... 7 گرم

کلسیم  ... 266 میلی گرم

سدیم  ... 5 میلی گرم

پتاسیم ... 148 میلی گرم

ویتامین ث  ...  7 میلی گرم

ویتامین آ   ... 100 تا 300 واحد بین المللی.سایر مصارف ریواس

 

ریواس به علت خاصیت اسیدی، برای پاک کردن ظروفی که آثار سوختگی مواد غذایی در آنها به جای مانده باشد، مورد استفاده قرار می گیرد.

افرادی که موی آن ها قهوه ای کم رنگ است، با استفاده از ریشه ی این گیاه می توانند به رنگ موی طلایی دست یابند. برگ های ریواس را می توان به عنوان حشره کش موثر برای دفع حشرات به کار برد.

ریواس با طعم منحصر به فرد خود، در بیشتر پس غذاها ( 

دسرها  ) و شیرینی ها  استفاده می شود. تا پیش از سده ی 18 کاربردی در پخت غذا نداشت.

گیاه یاد شده تا یکی دو روز در یخچال قابل نگهداری است. برای نگهداری طولانی تر ریواس، پس از بریدن ساقه ها، آن را منجمد می کنند. اگر ساقه های ریواس به طور خام مصرف شود، به شدت ترش خواهد بود. به طور معمول آن را با شکر یا 

عسل  می پزند و یا در کیک ها مورد استفاده واقع می شود.

همچنین به تنهایی یا همراه یا توت فرنگی در تهیه ی ژله و مرباها به کار می رود.

.........................................................................................................................................................................................................................................................................................

 

پیاز کوهی

 

پیازچه کوهی، گیاه بادوام و کوچکی است که مبداء آن نیمکر? شمالی، آسیای صغیر و هیمالیا است. در سایر کشورها به طور اتفاقی و وحشی در زمین های چراگاه صخره ای می روید. قرنهاست پیازچه کوهی را در اغلب نقاط جهان کشت می کنند. این گیاه به خانواد? پیاز تعلق دارد. لیکن از آن جا که سر برجسته ای ندارد به علف شباهت دارد و عبارت از برگهای استوانه ای است که برای عطر و طعم دادن در غذا می ریزند. 

تخم پیازچه کوهی را در اردیبهشت ماه کشت می کنند یا آنکه به وسیل? تکثیر خود گیاه عمل می نمایند. نوع خاک و زمین برای کشت این گیاه زیاد مهم نیست زیرا این گیاه خود را بر روی هر نوع زمین خاکی وفق می دهد لیکن زمین سبک مرطوب و کمی سایه گیر بر انواع دیگر برتری دارد. پیازچه کوهی تا 25 سانتی متر ارتفاع قد می کشد و چون پای بر جا بماند تبدیل به توده بزرگی می شود که آن را هر چهار سال باید به قطعات کوچکتر تقسیم کنند و مجدداً بکارند. گلهای صورتی و ارغوانی رنگ آنها بسیار جالب و جاب است لیکن اگر گیاه را برای پخت و پز کاشته اید بهتر آن است که گلهای آن را همراه با ساقه اش بچینید. گرچه پیازچه کوهی جزو گیاهانی است که خشک آن هم استفاده می شود، لیکن بهتر است که تازه آن را مصرف کنند. می توانید در گلدان یا جعبه های مخصوص آن را بکارید. یا در کنار جاده های باغ به صورت حاشیه آن را بکارید که بر زیبائی باغ نیز افزوده خواهد شد. 

خواص و مشخصات 

عطر و طعم پیازچه کوهی مانند پیاز است ولی برگهای سبز آن از حیث خصوصیات، با دیگر گروه پیازها متفاوت است یعنی هم ملایمتر و هم تازه تر و شاداب تر می باشد. این گیاه دارای مشخصات مخصوص به خود بوده و گرچه می توان آن را به جای سیر و پیاز مصرف نمود ولی نمی توانند جایگزین پیاز و پیازچه معمولی بشوند و اثر و نتیجه آن با هم متفاوت است. 

پیازچه کوهی تاریخچه طولانی و قدیمی دارد لیکن در پزشکی گیاهان چندان مورد مصرف قرار نمی گیرد. تمامی انواع مشابه آن حاوی آهن بوده و معتقدند اثر نیکو و مفیدی بر روی معده و کلیه ها دارد. 

طرز استعمال و استفاده 

هر گاه پیازچه کوهی خرد کرده را بر روی سوپ خامه ای یا سیب زمینی کبابی یا پوره سیب زمینی بپاشند طعم و مزه بسیار مطبوعی به این نوع غذاها خواهد داد. برگهای این گیاه را میتوان خرد نکرده یا خرد کرده در سالاد بریزند یا بپاشند. کره و پیازچه کوهی با نمک دریا و فلفل و آب لیمو برای خوراک ماهی یا جوجه کباب یا جوجه سرخ کرده یا استیک و همچنین خوراک گوشت گوساله بسیار مناسب بوده و غذا را لذیذ و مطبوع می سازد. پیازچه خرد کرده وسیله خوبی برای تزئین املت و اغلب غذاها نظیر آن به ویژه پنیر می باشد. در صورتیکه خوب خرد شده باشد با هر غذائی به ویژه پنیر خامه ای مخلوط می شود. بعضی از مردم آن را میگو مصرف کرده و یا به جای پیاز در تهیه مواد پر کردنی دلمه یا بوغلمه مصرف می کنند. 

........................................................................................................................................................................................................................................................................................

 

خاکشیر

 

* خاکشیر از نظر طب قدیم ایران گرم و تر است.

* التیام دهنده زخم و جراحات است.

* جوشانده خاکشیر برای رفع اسهال‌های ساده و رفع ترشحات زنانگی مفید است.

* خاکشیر ادرار آور است.

* خاکشیر تب‌بُر است.

* برای دفع کرم مفید است.

* التهاب کلیه را برطرف می‌کند.

* سرخک و مخملک را دوا می‌کند.

* خاکشیر صدا را باز می‌کند.

* برای از بین بردن کهیر و التهابات پوستی از خاکشیر استفاده کنید.

* از گلها و برگهای گیاه می‌توان برای رفع بیماری ناشی از کمبود ویتامین C استفاده کرد.

* سنگ کلیه را دفع می‌کند. برای دفع سنگ کلیه می‌توان خارشتر، ‌خاکشیر و ترنجبین را با هم مخلوط کرده وصبح ناشتا خورد.

 

برای برطرف کردن جوشهای صورت که بعلت خوردن چربی و شیرینی زیاد ایجاد می‌شود باید جوشانده یک قاشق ترنجبین را با دو قاشق غذاخوری خاکشیر مخلوط کرده و هر روز صبح ناشتا بمدت دو هفته آن را میل میل کنید تا جوشها از بین برود.

توجه:

بعضی از افراد هنگامیکه خاکشیر می‌‌خورند ممکن است سردرد بگیرند اینگونه اشخاص باید خاکشیر را با کتیرا بخورند.

 

نحوه مصرف:

می توانید آن را بشویید . سپس به همراه کمی شکر یا نبات در یک لیوان آب سرد بریزید و بخورید.

 

 

نروید بر زمین هرگز گیاهی

که ننوشته ست بر برگش دوایی (نظامی)

خاکشیر یا خاکشی یا شفترک یا خاکشور یا خاکژی گیاهی است از تیره صلیبیان به ارتفاع 20 سانتی‌متر الی یک متر که به طور خودرو در باغ‌ها و صحراها می‌روید. دارای برگ‌هایی با بریدگی زیاد و گل‌های زرد روشن از تیره شب‌بو می‌باشد. از نظر تنوع دو نوع دارد؛ یکی تلخ که دانه‌های آن ریز و رنگ‌هایش مایل به سرخی است و گونه دیگر شیرین که دانه‌های آن بزرگ‌تر بوده و رنگش سرخ تیره می‌باشد. هر دو نوع گیاه یاد شده در اغلب نواحی ایران مخصوصاً دامنه‌های جبال البرز و در بیابان‌ها رشد می‌کند.

 

 

خواص کلی و درمانی خاکشیر

 

1.زخم‌ها و جراحات را التیام می‌بخشد.

2.در رفع اسهال روده و خونی و از بین بردن ترشحات زنانه و آب آوردن نسوج می‌توان استفاده کرد

3.دانه‌های خاکشیر اندکی ضدعفونی کننده، ضد کرم و تب بر هستند

4.ملین و خنک کننده با آب سرد است.

5.بذر آن بر میزان شهوت و میل جنسی می‌افزاید و اشتها را باز می‌کند

6.تنظیم کننده دستگاه گوارشی بوده و ابتلاء معده را به بیماری‌ها مرتفع می‌سازد.

7.خوردن آن سبب نیکویی رنگ و رخسار می‌گردد. در این صورت خاکشیر را با دو برابر وزن آن، شکر مخلوط کنید و تا ده روز بخورید.

8.گرفتگی ادرار را برطرف می‌سازد و فربه‌کننده است

9.دل مالش و دل ضعفه را از بین می‌برد.

10.برای رفع بیماری‌های نقرس، ورم گوش و دستگاه تناسلی مفید است.

11.برای اسهال ساده کودکان شیرخوار اثر دارد

12.به عنوان خنک کننده در امراض حصبه و آبله تجویز شده است.

13.اگر با شیر تازه خورده شود، بدن را چاق می‌کند.

14.خاکشیر را بکوبید، شب موقع خوابیدن، کف پا تا مچ را با آن ضماد نمایید، در تسکین و بهبود فشار خون اثر دارد.

15.روی ور‌م‌های سخت و سرطانی، پستان، چشم، نقرس و ورم گوش، ضماد نمایید.

16.از دانه‌های خاکشیر به عنوان پادزهر به نحو زیر می‌توان استفاده کرد؛

پنج گرم دانه را شسته و با گلاب یا آب خالص آن قدر بجوشانید تا شکفته شود و بعد آن را نیم‌گرم به مسموم بخورانید. به این صورت، قی آورده و ایجاد تهوع می‌نماید و این عمل را چند مرتبه تکرار کنید تا قی بند آید.

17.بزرگسالان معمولاً دانه خاکشیر را پس از پاک کردن و شستن کامل به مقدار 10 تا 20 گرم در آب خیسانده، صبح ناشتا با آب و عسل مخلوط و برای چند روز متوالی می‌نوشند

18.برای رفع اسهال ساده کودکان شیرخوار می‌توان مقدار یک قاشق غذاخوری خاکشی پاک کرده را در ظرفی ریخته بر روی آتش ملایم به هم بزنند تا خاکشی بو داده شود و سپس کمی آب و عسل به آن افزوده هر نیم ساعت یک قاشق چای خوری از آن را به کودک بخورانند.

 

گفتنی است؛ در تدوین و نگارش مقاله حاضر، علاوه بر دانسته‌های شخصی از منافع موثق نیز سود جسته شده است.

 

فصل تابستان که می‌رسد بازار مصرف خاکشیر و شربت آبلیمو هم داغ می‌شود. خاکشیر از زمان‌های گذشته کاربرد داشته است و بهترین کاربرد آن به خاطر خاصیت ضدعفونی‌کننده‌اش می‌باشد و برای ناراحتی‌های روده مثل اسهال یا حتی یبوست مفید است.

این گیاه را به صورت خیس کرده استفاده می‌کنند و در موارد جراحات و تب‌های زیاد بسیار موثر است و همچنین بو داده آن اسهال‌های سخت را درمان می‌کند. .

خاکشیر التهاب کلیه را برطرف می‌کند. برای از بین بردن کهیر و التهابات پوستی از خاکشیر استفاده کنید

خاکشیر دارای تعدادی اسید چرب مانند اسید لینوئیک، اسید لینولنیک، اسید اولئیک، اسید پالمتیک و اسید استئاریک است. این گیاه التیام‌دهنده زخم و جراحات است و جوشانده آن برای رفع اسهال‌های ساده مفید است.

خاکشیر تب‌بر است، این گیاه همچنین ادرارآور است و التهاب کلیه را برطرف می‌کند. از دیگر خواص خاکشیر می‌توان به درمان سرخک و مخملک اشاره کرد.

این گیاه نیز برای رفع گرفتگی صدا مفید بوده و کهیر و التهابات پوستی را از بین می‌برد. از گل‌ها و برگ‌های این گیاه می‌توان برای رفع بیماری ناشی از کمبود ویتامین C استفاده کرد.

برای برطرف کردن جوش‌های صورت که به علت خوردن چربی و شیرینی زیاد ایجاد می‌شود باید جوشانده یک قاشق ترنجبین را با 2 قاشق غذاخوری خاکشیر مخلوط کرده و هر روز صبح ناشتا به مدت 2 هفته میل شود تا جوش‌ها از بین بروند.

........................................................................................................................................................................................................................................................................................

موسیر کوهی

موسیر گیاهی است شبیه سیر که ریشه اش فقط یک پیاز درشت است. برگهایش باریک و دراز و گلهایش بنفش مایل به قرمزند. گل آذینش خوشه ? ساده است. در حدود 40 گونه از این گیاه شناخته شده که همگی در نواحی معتدل و مناطق بحرالرومی می رویند. برخی از گونه‌های موسیر را در باغ به عنوان گل زینتی نیز می‌کارند. پیاز این گیاه خوراکی است و در ترشیها و اغذیه بکار می‌رود و بویش از سیر کمتراست.

 

 

خواص داروئی گیاه موسیر

از فرآورده‌های موسیر برای کم کردن قند خون در افراد دیابتی مورد استفاده است و هم چنین از خواص گندزدائی آن برای دفع انگل ها همراه غذا از آن استفاده می‌شده است و علاوه بر آن برای ضدعفونی کردن آب مورد استفاده داشته است.

 

ترکیبات شیمیایی

موسیر از نظر ترکیبات شیمیایی دارای حدود 1-0/06 درصد اسانس میباشد که شامل آلیل پروپیل - دی سولفید و دو ترکیب گوگردی میباشد همچنین دارای آلیسین - آلیساتین 1و2 میباشد

 

خواص درمانی

مقوی، اشتها آور، ضد عفونی کننده دستگاه گوارش (از بین بردن انقباضات دردناک معده و روده) وبادشکن - ضد عفونی کننده - پایین آورنده فشار خون - بازدارنده رشد جرمهای گرام نگاتیو گروههای تیفوئید و شبه حصبه یا پاراتیفوئید و ورم روده کوچک میباشد - همچنین خاصیت جرم کشی دارد و همچنین موجب اتساع شریانها و رفع تصلب شرائین میشود مدر - قاعده آور - معرق و ضد سم است .همچنین برای تصفیه آواز - رفع نفس تنگی - فراموشی - فلج - رعشه و اکثر بیماریهای عصبی مفید استدردهای مفاصل - سیاتیک - نقرس - درد لگن خاصره و امثال اینها را تسکین میدهد و برای قطع اخلاط غلیظه - دفع بادهای تهی گاه خارج ساختن زالوی در حلق مانده - برای اخراج اقسام کرم معده و کرم کدو مفید است . در سرد مزاجان برای تقویت نیروی جنسی و افزایش تولید اسپرم مفید است

........................................................................................................................................................................................................................................................................................

 

سیرموک یا سورموک

سیرموک یا سیر وحشی (Allium canadense) گیاهی است چندساله از راسته Asparagales و خانواده Alliaceae که از طریق بذر و پیاز تکثیر می یابد.ریشه ها به قسمت پیاز متصلند و تار مانند ورشته ای بوده، به پیاز قهوه ای رنگ متصل میشوند.ساقه ها بلند، ایستاده، نرم و دارای بوی شبیه بوی پیاز، برگها کشیده و باریک و نرم و در قسمت پایه قرار میگیرند.گلها به صورت مجتمع در انتهای ساقه گل دهنده دیده میشوند.اجتماع گلها دایره ای شکل بوده و به رنگ صورتی می باشد. بذرها داخل کپسول تولید میشوند و هر کپسول محتوی3-6 بذر سیاه و گرد میباشد.بذرها دارای زوائد بال مانند در اطراف خود میباشند.

 

استفاده خوراکی

در شیراز و در استان فارس با استفاده از سیرموک نوعی پلو پخته می شود که شبیه سبزی پلو طبخ می شود.

 

خواص والک یا سیر کوهی ( یا سیرموک در لهجه شهرستان ارسنجان سورمک در لهجه برخی نقاط دیگر کشور )

والک کوهی نوعی سبزی وحشی و خودرو است که در رشته کوه البرز  {و نیز در استان فارس }و فقط در فصل بهار می ‌روید. سرشار از کلسیم و انواع ویتامین های نافع بدن است.

والک یکی از گونه‌ های سیر و به اصطلاح نوعی سیرکوهی است. نام علمی آن Allium ursinum L و نام انگلیسی آن Board-leaved Garlic، wild Garlic و از خانواده Liliaceae می باشد.

با نام‌ های پیاز خرسی، سیر جنگلی، سیر خرس نیز از آن یاد می ‌شود. والک بسیار ملایم ‌تر و شیرین ‌تر از سیر معمولی است و بیشتر مصرف دارویی دارد. بوی آن شبیه پیاز است.

قسمت مورد استفاده ی والک، گیاه جوان و به ندرت از گیاه خشک شده یا عصاره آن است.

ترکیبات شیمیایی والک :

والک حاوی ترکیباتی مانند اسانس فرار که حاوی ترکیبات گوگردی است، می باشد. والک را در فصل بهار می‌ چینند و برای فصول دیگر به دو روش فریز کردن و یا خشک کردن نگهداری می‌ کنند. در صورتی که بخواهید سبزی والک را خشک کنید، حتماً باید به روش خشک کردن در سایه عمل کنید.

 

خواص و اثرات دارویی والک :

 

1-والک در موارد تصلب شرایین، اسهال، اتساع روده ای، آنفلوانزا، برونشیت، بیماری اسهال خونی از نوع آمیبی و سیاه سرفه به کار می رود.

2-خوردن آن تنفس را آسان و تنگی نفس را درمان مى کند.

3-مداومت در خوردن والک سبب ریزش موى سفید و در آمدن موى سیاه به جاى

آن می شود. این خاصیت به علت داشتن فلز منگنز است که در آن زیاد بوده

و عامل سیاهى موى بدن انسان مى باشد

4- والک با انبساط ملایم عروق خونی سبب کاهش فشار خون می شود.

5-سرشار از ویتامین C بوده و داراى لعاب و صمغ زیاد مى باشد.

6-والک برای تصفیه خون بسیار مفید است و در ناراحتی‌ های هاضمه کمک می ‌کند و خواص پیاز آن تا حدود زیادی شبیه سیر است.

7- مصرف گیاه والک باعث کاهش قند و پیشگیری از افزایش فشار خون در مبتلایان به دیابت می ‌شود.

8-والک یا سیر کوهی برای کسانی که تنگی عروق دارند و همچنین برای سرگیجه بسیار مفید است.

9-این گیاه ضد عفونى کننده ی قوى است؛ به هضم غذا کمک مى کند و ضد کرم معده و کرم کدو است.

10- اثر خوبى بر روى اعصاب دارد و از آن براى درمان نسیان، تقویت اعصاب و اشخاص ‍فلج استفاده می کنند.

11-تسکین دهنده ی درد روماتیسم ، سیاتیک و نقرس مى باشد.

12-ادرار را باز مى کند و رنگ چهره را نیکو مى سازد.

13-پادزهر سموم حیوانى و غذایى هست.

14-مداومت در خوردن والک سبب ریزش موى سفید و در آمدن موى سیاه به جاى آن می شود. این خاصیت به علت داشتن فلز منگنز است که در آن زیاد بوده و عامل سیاهى موى بدن انسان مى باشد. از این نظر شباهت زیادى به سیر دارد.

15-به علت داشتن املاح زیاد، خون را قلیایى کرده و اسیدی بودن آن را از بین مى برد.

16-میوه ی والک بسیار خنک و ضد رطوبت بدن است و راه ورود میکروب ها را به عروق مى بندد و از خونریزى و فساد خون جلوگیرى کرده و رقت خون را درمان مى کند.

17-ملین و اشتهاآور بوده و ادرار را زیاد مى کند.

18سیر کوهی برای کسانی که تنگی عروق دارند و همچنین برای سرگیجه

بسیار مفید است

19-مسکن صفرا و پاک کننده صفرا از امعاء است.

20-بهترین درمان روماتیسم و تصلب شرائین است، براى کسانى که از درد معده رنج مى برند، میوه ى خوبى است و از تحریکات جلدى جلوگیرى مى نماید.

21-شربت والک براى مبتلایان به تب و آبله مرغان و سرخک بسیار مفید است. غرغره ی جوشانده ی آن براى درمان دردگلو و آنژین سود فراوان دارد.

22-سکنجبین میوه آن خنک کننده بوده و براى رفع یرقان و التهاب صفرا و کبد سودبخش است.

23-اگر بر روی پوست مالیده شود باعث قرمزی پوست می شود.

24-به صورت موضعی برگ های له شده ی آن را می توان برای از بین بردن آبسه و کورک به کار برد.

25-مالیدن عصاره میوه ى والک جهت زخم هاى آبدار و چرکى نافع بوده، آن ها را خشک مى کند و گل آن نیز همین خاصیت را دارد.

26-ضماد برگ والک جهت زخم هاى سرد و برآمدگى چشم از حدقه مفید است. عصاره ی برگ و ساقه ی آن که تازه چیده و کوبیده شده را با کمى صمغ مخلوط نمایید، جهت امراض ‍چشم مخصوصا جوش پلک و ریزش اشک، ناخنه و ورم پلک چشم مفید مى باشد.

7-جویدن برگ والک جهت ورم لثه و رفع بى حسى آن مفید مى باشد. جوش هاى دهان را از بین مى برد و بوى بد دهان را برطرف مى نماید.

28-نوشیدن آب برگ و ساقه ی آن که تازه باشد با کمى صمغ عربى جهت تقویت معده و خونریزى معده و بند آمدن اسهال و معالجه بواسیر نافع است.

29-گل والک نیز اسهال را بند مى آورد و ضماد برگ آن بر روى دکمه بواسیر خونى نافع است.

30-نوشیدن جوشانده ى ریشه ی والک علاوه بر بند آمدن اسهال، سنگ کلیه و مثانه را خرد مى کند.

 

از برگ این گیاه تا می توانید استفاده کنید و چنان چه در اختیار ندارید از سیر معمولی چه از برگ و چه از پیاز آن میل نمایید. اثر گیاه تازه بهتر از پخته ی آن است. برگ آن را همراه با جعفری و پیازچه به صورت سبزی خوردن یا سالاد، سوپ، آش کوکوی بدون تخم مرغ می توانید تناول نمایید.

 

در اینجا  شما را به قطعه شعری در وصف گیاه سیرموک  که در شهر مشکان طرفداران زیادی دارد جلب می نمایم:

 

ای گیاه سبزه روی سرو قد سیم ساق                    عاشق روی تو باشد هرکه لاغر هرکه چاق

 

ماه فروردین چو آید در محل و کوی ما                  پچ پچ وصل تو می آید ز هرسو سوی ما

 

عاشق خود کرده ای تو مردمان شهر و ده                    سینه ها چاک است بهر تو گریبان ها زده

 

گر نظر در دشت و صحرا افکنی فصل بهار                    بانوان را جمله بینی بهر رویت بی قرار

 

دائما ْ تعظیم کن دنبال تو افتاده راه                           بر لب جوی و کنار حد و حتی و توی چاه

 

قوقاشی کاشنی هکل سوزی و یا هم اسفناج *        جمله مانده از قد و بالای سیرموک هاج و واج

 

هر که از این سوی ده خواهد که آنسوتر رود                  گاه از بوی خوش آش تو زانو می شود

 

رونق از عطر دل انگیز تو دارد سفره ها                        یک پلوسیرموک می ارزد به انواع غذا

.........................................................................................................................................................................................................................................................................................

آویشن

آویشن (در انگلیسی Thymus vulgaris) یکی از شناخته شده‌ترین گیاهان دارویی از تیره نعنا است. آویشن درختچه‌ای کوتاه و پرشاخه است که برگهای نازک و متقابل دارد. دارای گل‌هایی سفید چتری و منفرد است.

 

در روایات از آن به صعتر یاد شده است.محمد زکریای رازی معتقد است آویشن نفخ شکن، موجب گرمی تن و گوارش خوراک است.[1] گونه‌های مختلفی از آن در کوهستان‌های ایران بویژه در کوه پایه‌های شهرستان فریدونشهر و همچنین در شهرستان اقلید (با نام آویشن شیرازی (Zataria multiflora) می‌روید. در همدان به آن آزربه و در کوخرد هرمزگان به آن اَوشُه می‌گویند.در کوههای چهارمحال و بختیاری به خصوص در کوهپایه های کلار و ناغان (اُورشُم) می روید. در جلگه دشتهای میانی استان بوشهر نیز می‌روید و در گویش دشتی بوشهری به آن اُوشِه می‌گویند، همچنین در استان کردستان واقع در شهرستان بیجارگروس نیز به وفور می‌روید که به زبان محلی کردی گروسی به آن اَزوِه می گونید، این گیاه در نواحی کوهستانی استان سیستان و بلوچستان هم می‌روید و در زبان محلی به نام «ازگند» معروف هست.

 

آویشن در طب سنتی ایران و اروپا، کاربرد دارویی دارد. این گیاه علفی و معطر، دارای خواص دارویی بسیاری است و از آن در صنایع غذایی (پیتزا، پاستا، ماهی، پنیر، لیکور، ذرت مکزیکی و…)، دارویی، بهداشتی و آرایشی استفاده متنوعی می‌شود. قسمت‌های دارویی این گیاه، سرشاخه‌های آن و برگ خشک شده آن است. در قرون وسطی در فرانسه، ایتالیا و اسپانیا از آویشن برای درمان سرفه، سوء هاضمه و از بین بردن انگل‌های روده استفاده وسیعی می‌کردند. آویشن خاصیت آنتی باکتریال و ضد قارچ دارد. در بعضی کشورها مثل آمریکا دم کرده آویشن برای آرام کردن ریه و سرفه در مواقع سرماخوردگی، هنوز هم محبوبیت فراوانی دارد.

 

آویشن در طب سنتی

در طب سنتی از این گیاه به عنوان ضد اسپاسم، رفع تنگی نفس و سرفه و بدگوارشی ودرمان سیاه سرفه، برونشیت، عفونت ریه، سرماخوردگی، آنفلوآنزا و برای درمان نفخ و گرفتگی‌های عضلانی استفاده می‌شود.

همچنین آویشن خواص ضد میکروبی و ضدانگلی وضد قارچی دارد و این به خاطر وجود ماده‌ای به نام تیمول است که اگر شما در خوردن ان زیاده روی کنید ممکن است مسموم شوید. آویشن همچنین گرم و خشک و ضد سرفه است. این گیاه فصل بهار در کوههای زاگرس از جمله کوههای فریدونشهر و استان کردستان بخصوص کوههای شهرستان بیجار از جمله (کوه نسار، کوه حمزه عرب، کوه نقاره کوب و منطقه حفاظت شده بیجار) به وفور یافت می‌شود.

آویشن در طب نوین

استفاده امروزی و ثابت شده گیاه آویشن برای درمان آسم، سرفههای خشک مکرر، آمفیزم و برونشیت است. چای دم کرده آن را نیز برای درمان عفونت گوش میانی، نفخ و تهوع استفاده می‌کنند، عصاره آویشن حاوی ماده‌ای به نام «تیمول» است که برای بیماری آسم مفید است. حمام آویشن برای مبتلایان به دردهای عضلانی، مفصلی و روماتیسمی مفید است. ضماد آویشن برای نیش و گزیدگی حشرات موثر است. در بارداری کاربرداین گیاه ممنوع است اما در دوران شیردهی آزاد است.

آویشن در طب شرقی

 

گیاه آویشن از دیر باز در طب شرقی مورد استفاده قرار می گرفته است.

روش مصرف

 

برای مصرف این گیاه، 1 تا 4 گرم پودر خشک گیاه را در یک لیوان آب جوش دم کرده (به مدت 20 دقیقه) بریزید. پس از صاف کردن محلول را شیرین کرده و 3 بار در روز مصرف شود.

 

در التهاب حنجره و لوزهها و برای درمان آفت به صورت غرغره کردن استفاده شود. برای این منظور، یک استکان از پودر گیاه را در چهار استکان آب جوش آهسته به مدت 20 دقیقه جوشانیده و پس از صاف کردن، برای شست‌وشوی دهان استفاده شود.

 

فراورده‌های دارویی گوناگون از این گیاه ساخته شده و به طور گسترده مورد مصرف بیماران قرار می‌گیرد. از فراورده‌هایی که به تأیید «نظارت بر امور دارو وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی» رسیده‌است می‌توان «شربت هانی تیم» و «شربت توسیان»، «قطره توسیگل»، «قطره توسیوین»، «قطره تیم آرتا» و «شربت تیمکس» «شربت تیمیان»، «شربت برونکوتیدی» و «شربت برنکوباریج» را نام برد. این فراورده‌ها، همگی ضد سرفه و خلط آور هستند و ایمنی مصرف آنها در دوران شیردهی و بارداری به اثبات نرسیده‌است.

 

آویشن عامل تصفیه کننده خوبی بوده و در درمان بی‌خوابی و امراض جهاز هاضمه مفید است. اگر 5 تا 10 گرم اویشن را در یک لیتر آبجوش دم کرده و با کمی عسل به بیماران مبتلا به تنگی نفس و کلیه و مثانه و درد مفاصل و سیاتیک و خونریزیهای رحم و ترشحات غیر طبیعی زنان بدهید در دفع بیماری آنها موثر واقع خواهد شد.

 

آویشن برای جلوگیری از ریزش مو نیز موثر است. 20 گرم اویشن را در یک لیتر آب جوشانده شود و هرچند روز یک بار به سر مالیده شود. ضمناً در خوردن آویشن نباید زیاده روی کرد زیرا باعث بروز البومین در ادرار می‌شود.

 

عرق آویشن

عرق آویشن (طبیعت گرم) برای تقویت بدن، تقویت معده، رفع ترشی معده، تقویت بینایی، ضد درد و تشنج، رقیق کننده خون، در عفونت‌های ریوی، زکام بی همتاست، برای نقرس و سیاتیک مفید است.

 

در تحقیقی درباره? اثرات گیاهان درمنه، اسطوخودوس و آویشن شیرازی بر روی باکتری‌های Staphylococcus aureus، Pseudomonas aeruginosa و Klebsiella pneumonia را که در سال 2014 انجام شد، مشاهده شده است که هر 3 اسانس دارای اثر مهار کننده بر روی باکتری‌های بیماری زا هستند اما اسانس گیاه آویشن شیرازی دارای اثر بهتری در مهار باکتری‌ها نسبت به اسانس گیاهان دیگر داراست.

بخور آویشن

بخور آویشن یکی از بهترین راه‌ها برای زیبایی و طراوت پوست بانوان است.

دم کرده آویشن

 

یک استکان دم غلیظ آویشن برای تسکین درد عادت ماهیانه خانم‌ها بسیار موثر است

.........................................................................................................................................................................................................................................................................................